Tanuki-Anime

W roku 1999 na Ziemi rozbija się statek kosmiczny, niewątpliwie będący dziełem obcej rasy. Ludzkość zyskuje pewność, że nie jest sama we wszechświecie… Rozpoczynają się intensywne badania naukowe, mające na celu rekonstrukcję statku i poznanie tajników jego działania. Dziesięć lat później prace przy Super Dimension Fortress 1 (SDF­‑1) „Macross” są na ukończeniu. Uroczystości związane z oddaniem statku do służby przerywa pojawienie się w Układzie Słonecznym kolejnych gości – tym razem jednak nie jest to samotny statek, ale cała eskadra, o – jak się zdaje – niezbyt przyjaznych zamiarach. Dowódca SDF­‑1 decyduje się na desperackie posunięcie – skok podprzestrzenny niemal z powierzchni Ziemi. Wyjątkowość sytuacji sprawia, że manewr, mający na celu przeniesienie okrętu na stosunkowo niewielką odległość, przerzuca „Macross” w pobliże Plutona, przy okazji zabierając mieszkańców powstałej wokół SDF­‑1 bazy naukowo­‑badawczej, która przez dziesięć lat rozrosła się do rozmiarów małego miasta. Awaria napędu podprzestrzennego sprawia, że SDF­‑1 zmuszony jest do powrotu przy pomocy napędu konwencjonalnego. Jednak na drodze ku Ziemi stoi flota Obcych – Zentradi, którzy uczynią wszystko, aby tylko przejąć kontrolę nad kosmiczną fortecą…

Macross: Do You Remember Love? powstał na podstawie bardzo popularnego w swoim czasie serialu telewizyjnego Super Dimension Fortress Macross, emitowanego w Japonii oraz w USA w latach 80. ubiegłego wieku. Ten film można uznać za swego rodzaju historię alternatywną (aczkolwiek nie odbiegającą zbytnio od pierwotnej) w stosunku do wydarzeń, przedstawionych w serialu. Niespodziewanie okazało się, że film popularnością przerósł serial, inspirując w późniejszym czasie powstanie kolejnych produkcji umiejscowionych w tym świecie, takich jak znany w Polsce Macross Plus czy też Macross Zero. Ciekawostką jest, że w fikcyjnym uniwersum Macrossa udało się pogodzić istnienie obu wersji wydarzeń. Otóż zgodnie z „oficjalną” historią Macross: Do You Remember Love? jest dziełem upamiętniającym wojnę z Zentradi i jej główną bohaterkę – Lynn Minmay. Tym sposobem twórcy zręcznie ominęli problemy związane z koniecznością trzymania się fabuły oryginalnej serii telewizyjnej.

Niewątpliwie najtrudniej tutaj ocenić grafikę. Z jednej strony, na dzień dzisiejszy jest ona w oczywisty sposób przestarzała. Archaiczna kreska szczególnie razi w wyglądzie postaci, ich zaburzonych proporcjach i charakterystycznych „mangowych” twarzach, które kiedyś były znakiem rozpoznawczym japońskiej animacji, a obecnie zostały wyparte przez projekty bardziej realistyczne, względnie całkowicie zrywające z klasycznymi proporcjami. Z drugiej, nie sposób nie docenić pracy i kunsztu twórców, którzy stworzyli jedno z najlepszych dzieł swojej epoki. Uznanie budzą tła, jak również przedmioty codziennego użytku – elementy często pomijane w filmach science­‑fiction, w których dominują sterylne, „techniczne” wnętrza. Natomiast żadnych zastrzeżeń nie można mieć w stosunku do animacji, wykonanej nie tylko z rozmachem, ale i widoczną starannością. Nie znajdziemy tu lazy animation, a sceny batalistyczne (ostatecznie jest to film wojenny) przedstawione zostały z należytą dynamiką.

Fabuła filmu opiera się o dwa podstawowe wątki – militarny, opowiadający o wojnie ludzi i Zentradi oraz romansowy, zawiązany pomiędzy trójką głównych bohaterów. Niestety, żaden z nich nie jest szczególnie oryginalny, nawet biorąc pod uwagę rok powstania filmu. W moim przekonaniu jednak ciekawiej wypada część militarna. Wprawdzie jej zakończenie (będące jednocześnie zakończeniem filmu) nosi znamiona użycia deus ex machina, ale mimo wszystko same pomysły, zaprezentowane przez autorów, mogą budzić zainteresowanie. Duży plus należy się twórcom za dosyć brutalne, ale i przekonujące przedstawienie konsekwencji kosmicznej wojny z użyciem najcięższej broni; nie zdradzając fabuły wystarczy powiedzieć, że bohaterów w pewnym momencie czeka naprawdę spore zaskoczenie… Interesujący, aczkolwiek rozwinięty dopiero w późniejszych produkcjach z tego cyklu, jest pomysł „protokultury”, pierwszych rozumnych istot, których dziedzictwo (m.in. muzykę) przejęli w części ludzie. Natomiast romans ogranicza się do niezbyt skomplikowanego trójkąta miłosnego pomiędzy głównymi bohaterami i klasycznego wyboru pilota Hikaru Ichijyo pomiędzy piosenkarką Lynn Minmay i oficerem Misą Hayase.

Najciekawiej prezentuje się oprawa muzyczna. Chociaż trudno określić Macross: Do You Remember Love? mianem musicalu, muzyka odgrywa w filmie bardzo istotną rolę, zarówno z punktu widzenia odbiorcy, jak i jako element fabuły. Mowa tu oczywiście o piosenkach Lynn Minmay, w szczególności tytułowej Do You Remember Love?, śpiewanych przez Mari Iijime (znaną piosenkarkę japońską, laureatkę nagrody Grammy w roku 2006). Można zaryzykować twierdzenie, że to właśnie muzyka w dużej mierze przyczyniła się do popularności filmu – w swoim czasie był to naprawdę nieźle wykonany j­‑pop, a i teraz ma ona w sobie coś, co sprawia, że zapada w pamięć i miło się słucha, pomimo upływu lat i zupełnej zmiany popularnych gustów. Trzeba też wspomnieć, że śpiewane przez Minmay piosenki, jak również sama postać piosenkarki, stały się elementem, łączącym poszczególne produkcje umieszczone w świecie Macross. Najlepszym przykładem jest oczywiście musical Super Dimension Fortress Macross: Flash Back 2012, jednak nawiązania do twórczości Minmay można znaleźć także w Macross Plus oraz Macross 7.

O postaciach powiedzieć można tyle, że nie budzą większych emocji. Bohaterowie pokazani są na tle kosmicznego konfliktu, w niezbyt pomysłowy sposób, który zamiast uwypuklić zachowanie i umożliwić identyfikację widza z postacią sprawia, że stają się one mało widoczne w zmaganiach, jakie toczą obie rasy. Od pewnego momentu odrobinę wyrazistości zyskuje Lynn Minmay, którą okoliczności zmuszają do szybkiego wyrośnięcia z roli „nastoletniej idolki”.

Czy Macross: Do You Remember Love? może być atrakcyjny również w XXI wieku? Odpowiedź na to pytanie uzależniona jest od tego, czego potencjalny widz poszukiwać będzie w filmie. Niewątpliwie jest to dzieło interesujące dla amatorów animacji, traktowanej jako rodzaj wyrazu artystycznego. Jest to także pozycja bardzo istotna dla japońskiej kinematografii, chociażby ze względu na udane filmy i serie OAV, kontynuujące rozpoczętą tu historię. Był to również jeden z pierwszych tytułów, w którym rzeczywiście na poważnie zajęto się mechami – ich projekty są wyjątkowo udane i miały ogromny wpływ na inne produkcje, poruszające tę tematykę. Widza niezainteresowanego historią animacji wciągnąć może świetna muzyka, mająca archaiczny urok kreska i mimo wszystko przyzwoita fabuła. Z tych też względów z czystym sumieniem polecić mogę ten film wszystkim miłośnikom space opery, być może także jako swego rodzaju odpoczynek od współczesnych anime.